پایگاه رسمی اطلاع رسانی تن، روان، فرهنگ تن روان فرهنگ
شهلامولوی
(روان‌شناسی سرطان راهی برای مقابله با استرس، افسردگی و سر خوردگی در بیماران مبتلا به سرطان است)
در هر عصری از تاريخ، بشر گرفتار ترس از يک بيماري بوده است. بی‌شك سرطان از نگران‌كننده‌ترين و یکی از بيماری‌های پر استرس و اضطراب بوده است و کماکان وحشتی عمیق از آن را می‌توان مجسم کرد که بدون نشان بوده و در حال شتاب به سوی انسان‌هاست و باعث گردیده که منابع فکری و احساسی ما تضعیف شود هر چند كشف راه‌های پيشگيری و درمان آن، هدف اصلي پژوهشگران و محققان بوده است. در این ضمن می‌توان به حوزه‌های میان‌رشته‌ای سایکوانکولوژی اشاره کرد که به پروسۀ درمانی جامعۀ سرطانی توجه دارد و به موضوعات روان‌شناختی بیماران سرطانی در طی بیماری و درمان توجه لازم را دارد. در حقیقت سایکوانکولوژی اشاره به مجموعه‌ای از ابعاد روان‌شناختی، اجتماعی، رفتاری و اخلاقی دارد و متشکل از رشته‌های پزشک عمومی، روان‌پزشکی، پرستاری، روان‌شناسی و مددکاری می‌باشد. با تحقیق در خصوص اهمیت رشتۀ سایکوانکولوژی در کشورمان می‌توان به اولین کنگرۀ سایکوانکولوژی در تاریخ 17 آذر 1395 توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم پزشکی تهران اشاره‌ای کرد. خوشبختانه این کنگره پیامد خوبی برای بیماران سرطانی به همراه داشت.
روان‌شناسی سرطان راهی است جهت مقابله با استرس، افسردگی و سرخوردگی در بیماران مبتلا به سرطان است. طبق گفتۀ کارشناسان، شیوع افسردگی در بیماران مبتلا به سرطان در ایران در مقایسه با کشورهای دیگر بالابوده و برخی از بیماران مبتلا بعد اطلاع از بیماری‌شان و حتی در روند درمان خود، موفق به پذیرش در بیمارستان نمی‌شوند و بر اثر استرس بالایی که دارند به انکار، حس ناامنی و افسردگی دچار شده و در نهایت به عدم پایبندی درمان، همکاری نکردن با پرستاران وپزشکان، اقدام به خودکشی و سوءتغذیه و غیره می‌شوند. از تجربیات عنوان شده در مبتلایان به سرطان می‌توان به خستگی، اضطراب، بی‌حوصلگی و کاهش انرژی نام برد و از مشکلات روان‌شناختی به بی‌قراری، انزوا، مشکلات ارتباطی، خشم و مشکلات جنسی می‌توان اشاره کرد. همچنین ضعف تمرکز و توجه، ضعف حافظه و ناامیدی موارد شایعی در میان مبتلایان به سرطان را می‌توان نام برد. درواقع رشتۀ سایکوانکولوژی واکنش‌های روان‌شناختی مبتلایان، خانواده‌ها و مراقبان بیماران را در همۀ مراحل بیماری مورد توجه قرار می‌دهد. اما در خصوص خبر بد بیماری سرطان چه باید کرد؟ چه کسی باید خبر بد بیماری را اعلام کند؟ تیم روان‌شناسی سرطان با چه الگوریتمی می‌تواند این مشکل را عنوان کنند؟ در چه محیطی و چگونه این خبر مطرح گردد؟ چطور و چگونه استرس‌های بیمار را شناسایی و کنترل کنیم؟ اینها و بسیاری دیگر از سؤالات ذهن بسیاری از انکولوژیست‌ها را به خود مشغول کرده است. اگر چه پزشکان و دیگر اعضای تیم درمانی می‌توانند در آموزش، ارائۀ اطلاعات صحیح و کافی مشاوره‌های مختصر سودمند باشند اما انجام دادن مداخلات روان‌شناختی بر روی بیماران مستلزم وجود روان‌شناسان، مشاوران و روان‌پزشکان دوره‌دیده است. حضور پررنگ این افراد حرفه‌ای و متخصص برای تغییر افکار، هیجان‌ها و رفتار ناکارآمد بیماران لازم و ضروری است. آنان می‌توانند بیماران را به صورت انفرادی یا گروهی تحت مشاوره و روان‌درمانی قرار دهند. از درمان‌هایی که جهت بیماران سرطانی استفاده می‌شود می توان به درمان تسکینی، گروه‌درمانی، خانواده‌درمانی، معنویت‌درمانی گروهی و فردی اشاره کرد.
طب تسکینی Palliative Care
طب تسکینی حوزه‌ای چند رشته‌ای و شاخه‌ای از علم پزشکی است که موضوع آن تسکین بیماران صعب‌العلاج مانند سرطان و ایدز می‌باشد. متخصصان این حوزه تلاش می‌کنند تا ضمن توجه به ابعاد مختلف سلامتی مانند سلامت جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی تا حد امکان از عوارض و آسیب‌های بیماری به فرد بیمار و خانواده اش کمک کنند. سازمان بهداشت جهانی یکی از ارکان اصلی برنامۀ جامع کنترل بیماری سرطان و بیماری‌های صعب‌العلاج را درمان طب تسکینی اعلام کرده است. در این درمان افراد آموزش‌دیده در جهت ارتقای کیفیت زندگی بیماران شامل کنترل بیماری، درد و کاهش هزینه‌های درمان و بررسی مسائل روانی ناشی از سرطان، تلاش می‌کنند و حتی 1 تا 2 سال سوگواری و فوت بیمار این درمان همچنان ادامه دارد. گفتنی است همه بیمارانی که به بن‌بست End stage رسیده‌اند بهتر است تحت نظر متخصص پالیاتیو قرار بگیرند.
تیم طب تسکینی متشکل از فوق تخصص سرطان، رادیوتراپیست‌ها، پزشک عمومی، پرستار، روان‌شناس و مددکار می‌باشد. پرستاران به عنوان یکی از اعضای تیم درمان نقش مهمی در مراقبت از بیماران سرطانی دارند و از آنجا که پرستار وقت بیشتری را نسبت به دیگر اعضای تیم درمان با بیمار می‌گذراند شاید اولین شخصی باشد که بتواند نیاز بیمار و خانواده‌اش را تشخیص دهد و در جهت کنترل عوارض بیماری و درمان بیمار مؤثر باشد. بنابراین پرستاران با ارائۀ آموزش لازم در مورد چگونگی کنترل عوارض ناشی از بیماری و درمان می‌توانند نقش کلیدی در کنترل عوارض بیماری داشته باشند. از نقاط قوت درمان تسکینی می‌توان به تسکین درد و سایر نشانه‌های رنج‌آور بیمار، ایجاد دید مثبت به زندگی و تلقی روند طبیعی برای مرگ، پرداختن به نیازهای بیماران و خانواده‌های‌شان، مشاوره برای مقابله یا مصیبت در صورت لزوم اشاره کرد. هم چنین کیفیت زندگی را افزایش و می‌تواند تأثیر مثبتی بر دورۀ بیماری داشته باشد. طب تسکینی بصورت مستمر تمام مراحل درمان افراد شامل بیماری حاد، مزمن و مراحل پایانی زندگی بیمار، مراقبت در منزل و مراقبت در سوگ و داغدیدگی را پوشش می‌دهد.
از آسیب‌های اجتماعی و پاتولوژی سرطان در جامعه می‌توان به احساسات منفی بیمار، ناامیدی، پریشانی، اجتناب از دوستان خانواده یا بیرون رفتن، احساس گناه، افکار منفی به تصویر بدن و مشکلات عاطفی در خانواده و جامعه اشاره کرد. هم چنین این بیماری به علت هزینه‌های بهداشتی- درمانی، خسارات نیروی انسانی، عوارض روانی و اجتماعی و سایر تبعات بار سنگینی را بر کشور تحمیل می‌نماید.
